ART

Ossip Zadkine

(1890 - 1967)

In ons land is Zadkine als beeldhouwer en kunstenaar bekend geworden met zijn beeld “De Verwoeste Stad” dat in het centrum van Rotterdam staat. In Rotterdam heet dit beeld ook wel “Jan met de handjes” en “Jan Gat”.

Ossip Zadkine werd in 1890 geboren te Smolensk, een stadje aan de Dnjepr in Rusland, zoon van een Wit-Russische vader en Schotse moeder. Zijn vader was niet enthousiast van het kleien van zijn zoon en wilde van hem een nette mijnheer maken in plaats van een kunstenaar. Hij stuurde zijn zoon op 16-jarige leeftijd naar een kostschool in Schotland om daar goede manier te leren. Na 6 maanden liep Ossip weg naar Londen, gedreven door 1 gedachte: beeldhouwer worden! Later onderhield vader hem wel en mocht hij die weg inslaan, eerst in Londen, later in Parijs:
“Parijs heeft beslag gelegd op mijn ziel en mijn lichaam, heeft mij opnieuw gemodelleerd, hervormd en herkauwd”.
Een grote inspirator voor hem is Rodin.

Jan Gat

Zadkine heeft zijn beeld “De Verwoeste Stad” (ook wel “Jan met de handjes” en “Jan Gat”) gemaakt ter nagedachtenis van de verwoestingen in de 2e wereldoorlog; en speciaal ter nagedachtenis aan het bombardement op Rotterdam in mei 1940, waarbij de nazi's het centrum van Rotterdam in puin gooiden. Zie daarvoor ook: de Binnenrotte.
Zadkine kreeg de behoefte om een beeld te maken toen hij in 1945 met de boot uit Amerika aankwam in Le Havre. Hij werd geconfronteerd met de oorlogs-ruïnes en zocht naar meer inspiratie voor een passend beeld. In 1947 bezocht hij Rotterdam per trein, vanuit het zuiden eerst over de Maasbruggen en daarna over het spoorviaduct dat in z'n eentje in de verwoeste, kale vlakte stond.
“Ik zag een stad zonder hart. Ik zag een krater in het lichaam van een stad.” Daarmee kreeg het beeld dat hij zocht zijn vorm. De Bijenkorf zorgde voor de financiën en schonk de stad Rotterdam het beeld, op voorwaarde dat het altijd op de zelfde plek zou blijven staan. Het beeld is op 15 mei 1953 onthuld op het noordelijke hoofd van de Leuvehaven. Er staan overigens meer beelden van hem in Nederland: in Amsterdam, Zundert en in Apeldoorn. En naast beelden maakte hij etsen en schilderijen: (klik voor een vergroting)